Sàn chứng khoán là gì?
Sàn chứng khoán là nơi diễn ra những hoạt động giao dịch mua bán các loại chứng khoán giữa các nhà đầu tư. Ngoài mua bán, nhà đầu tư có thể trao đổi, trao tặng hoặc chuyển nhượng tài sản trên sàn. Các loại tài sản trên sàn chứng khoán rất đa dạng như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh,…
Vai trò của sàn giao dịch chứng khoán
- Đối với các nhà đầu tư
Sàn chứng khoán là môi trường trung gian cho các nhà đầu tư hiện thực hóa việc mua – bán chứng khoán nhằm mục đích sinh lời. Đồng thời, các sàn cũng cung cấp những thông tin hữu ích có giá trị, đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư và hướng dẫn cho các nhà đầu tư mới.
- Đối với các doanh nghiệp, công ty, đơn vị phát hành mã
Sàn chứng khoán là nơi để các doanh nghiệp huy động vốn đầu tư, từ đó thêm kinh phí để phát triển, mở rộng quy mô sản xuất, tăng cường giá trị cho các công ty nói riêng và nền kinh tế nói chung.
- Đối với nền kinh tế vĩ mô
Sàn chứng khoán là nơi lưu chuyển dòng tiền, chuyển hướng về nơi có nhu cầu, tận dụng tài nguyên để giúp doanh nghiệp phát triển và mở rộng sản xuất, mang lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Từ đó, góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng ổn định của nền kinh tế chung.
Phân loại sàn giao dịch chứng khoán
Có nhiều cách phân loại sàn giao dịch chứng khoán, trong đó phổ biến nhất là:
- Phân loại theo cách tiếp cận giao dịch: Trực tiếp đến sàn và online
- Phân loại theo hình thức: tập trung và phi tập trung
- Phân loại theo quản lý: Có sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và không có sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Sàn giao dịch truyền thống
Đây là nơi trực tiếp diễn ra các hoạt động theo dõi và mua bán chứng khoán. Các nhà đầu tư sẽ được những chuyên viên tư vấn hỗ trợ trực tiếp ngay tại quầy giao dịch chứng khoán.
Khác với lúc mới thành lập, hiện nay các sàn truyền thống chủ yếu là nơi tư vấn tài chính cho các nhà đầu tư và hỗ trợ phân tích dữ liệu. Việc đặt lệnh sẽ được thực hiện trên các sàn giao dịch trực tuyến.
- Ưu điểm: Các nhà đầu tư sẽ được tư vấn hỗ trợ trực tiếp tại quầy giao dịch về đặt lệnh, giao dịch hoặc các hoạt động khác liên quan bởi các chuyên viên trong ngành.
- Nhược điểm: Các nhà đầu tư phải mất thời gian và chi phí đi lại để đến nơi theo dõi tin tức và cập nhật xu hướng biến động thị trường.
Sàn chứng khoán trực tuyến
Sàn chứng khoán trực tuyến được ra đời nhằm khắc phục những nhược điểm của sàn giao dịch truyền thống. Với việc sử dụng công nghệ hiện đại để đảm bảo quá trình đầu tư diễn ra nhanh chóng, chính xác nhất, sự ra đời của sàn giao dịch chứng khoán trực tuyến đã mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử giao dịch chứng khoán.
Các nhà đầu tư chỉ việc mở tài khoản đăng ký trên các sàn trực tuyến, sau đó nạp tiền và đặt lệnh giao dịch ngay trên thiết bị di động như máy tính cá nhân, smartphone, máy tính bảng…
- Ưu điểm: Tiết kiệm thời gian giao dịch, cập nhật thị trường nhanh chóng và chính xác, cung cấp những công cụ giúp định giá và phân tích các cổ phiếu, trái phiếu rất hiệu quả hỗ trợ các nhà đầu tư rất nhiều trong việc ra quyết định đầu tư.
- Nhược điểm: Do quá trình giao dịch diễn ra quá thuận lợi nên các nhà đầu tư dễ đưa ra những quyết định nóng vội, dẫn đến việc đầu tư sẽ gặp rủi ro cao. Để khắc phục nhược điểm này đòi hỏi các nhà đầu tư phải trang bị cho mình một vốn kiến thức tốt về tài chính và đầu tư, quản trị giao dịch để có thể chiến thắng trên thị trường này.
Các sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam uy tín hiện nay
Hiện nay các sàn giao dịch chứng khoán uy tín ở Việt Nam sẽ bao gồm: Sàn HOSE, sàn HNX, sàn UPCOM và sàn OTC.
1. Sàn chứng khoán HOSE
Sàn HOSE là tên viết tắt của Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HSX – Ho Chi Minh Stock Exchange) là sàn giao dịch chứng khoán đầu tiên và có quy mô lớn nhất Việt Nam cho đến nay. Sàn được thành lập từ tháng 7/2000 và trực thuộc quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, là nơi được quyền niêm yết, cấp phép cho các công ty phát hành chứng khoán, hoạt động như một công ty thành viên Nhà nước.
Tính đến thời điểm hiện Sàn HOSE có 533 mã chứng khoán niêm yết, trong đó có 404 mã cổ phiếu, 3 mã chứng chỉ quỹ đóng, 8 mã chứng chỉ quỹ ETF, 13 mã chứng quyền có đảm bảo.
Sàn giao dịch chứng khoán HNX
Sàn HNX là tên viết tắt của sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (Hanoi Stock Exchange) là sàn giao dịch chứng khoán lớn thứ 2 tại Việt Nam, nơi diễn ra giao dịch cổ phiếu của công ty đại chúng niêm yết do Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội trực tiếp tổ chức và quản lý. Đại diện thể hiện biến động giao dịch của sàn này là Chỉ số HNX-Index.
Sàn có tiền thân là Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội ra đời năm 2005 và đến năm 2009 thì chính thức hoạt động dưới cái tên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Cuối tháng 10/2022 giá trị vốn hóa thị trường đạt hơn 255,3 nghìn tỷ đồng.
Hiện tại, HNX chịu trách nhiệm về 3 thị trường chính bao gồm: Thị trường cổ phiếu niêm yết trên HNX, thị trường trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp và thị trường phi tập trung UPCOM.
Cùng với HOSE, sàn HNX cũng đóng vai trò chủ chốt trong hoạt động giao dịch chứng khoán. Đây là nơi đảm bảo quyền lợi của các công ty, có sự cho phép của Nhà nước, hoạt động minh bạch và góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của nền kinh tế vĩ mô.
Sàn UPCOM
Để đưa được cổ phiếu lên các sàn chính như HOSE và HNX đòi hỏi các công ty, doanh nghiệp phải đáp ứng những quy định và điều kiện vô cùng khó khăn. Chính vì vậy, sàn UPCOM ra đời.
Sàn UPCOM hay thị trường UPCOM (Unlisted Public Company Market) là sàn giao dịch chứng khoán tập trung những công ty đại chúng chưa niêm yết. Đây là nơi tập hợp những công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn, phát hành chứng khoán ra công chúng nhưng chưa được niêm yết trên sàn HOSE và HNX.
Sàn UPCOM được thành lập cùng năm với HNX, do Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội quản lý, nhằm khuyến khích các công ty chưa niêm yết tham gia vào thị trường chứng khoán. Ở thời điểm mới bắt đầu, sàn chỉ có 10 doanh nghiệp, đến hiện tại nhờ các ưu điểm hoạt động công khai, minh bạch và là nơi để các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nhiều nhà đầu tư, UPCOM đã thu hút được hàng trăm công ty từ nhỏ đến lớn. UPCOM được coi là thị trường tiềm năng, đa dạng về quy mô vốn và ngành nghề kinh doanh.
Một lưu ý cho các nhà đầu tư, sàn UPCOM thích hợp để đầu cơ ngắn hạn hơn là đầu tư dài hạn, bởi biên độ dao động của sàn khá lớn, nằm trong khoảng 15% trong khi sàn HNX là ± 10% và sàn HOSE là ±7%. Cũng vì vậy, sàn UPCOM đang ngày càng được các nhà đầu tư ngắn hạn yêu thích và lựa chọn.
Sàn OTC
Sàn OTC là thị trường phi tập trung, gồm những mã chứng khoán của các công ty nhỏ có tiềm năng phát triển trong tương lai. Những mã này thường chưa đủ điều kiện để đăng ký giao dịch trên 3 sàn lớn là HOSE, HNX và sàn UPCOM.
Các giao dịch trên OTC sẽ được thực hiện thủ công, có sự trao đổi của hai bên và ở quầy giao dịch, chứ không được giao dịch qua sàn điện tử. Khi giao dịch trên sàn OTC, bạn có cơ hội mua được những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Những cổ phiếu này thường có có giá khá rẻ nhưng rủi ro cao cũng đi kèm.
